ភ្នំពេញៈ មជ្ឈមណ្ឌលកីឡា និងកម្សាន្ត ជាលក្ខណៈគ្រួសារ ធំជាងគេ មិនធ្លាប់មាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និយាយជារួម និងនិយាយដោយឡែក នៅទីក្រុងភ្នំពេញ បានដាក់ឱ្យដំណើរការហើយ កាលពីពេលថ្មីៗ កន្លងមកនេះ។មជ្ឈមណ្ឌលកីឡា និងកម្សាន្តដែលមានឈ្មោះថា «លីឡា» (LyLa) ត្រូវបានសាងសង់នៅលើផ្ទែដីជិតមួយហិកតា បំពាក់ទៅដោយ សម្ភារៈកីឡា និងកន្លែងកម្សាន្ត ក្មេងចាស់ក្នុងកម្រិតបទដ្ឋាន អន្តរជាតិ។ ការវិនិយោគត្រូវបាន គេវាយតម្លៃថា មានចំនួនប្រមាណ ៣លានដុល្លារអាមេរិក។ មជ្ឈមណ្ឌលកីឡា ដ៏ធំសម្បើមមួយនេះ ស្ថិតនៅក្នុងសង្កាត់ផ្សារដើមថ្កូវ ខណ្ឌចំការមន រាជធានីភ្នំពេញ ពោលគឺស្ថិតនៅចំងាយ ប្រមាណជាពី៣០០ទៅ៤០០មែត្រ ខាងលិចវិទ្យាល័យបឹងត្របែក។ ប្រសិនបើគេចូលតាមច្រក ខាងកើតលើមហាវិថីព្រះមុន្នីវង្ស គឺត្រូវចូលតាមផ្លូវ សាលាបង្រៀន បើកបរ២៣តុលាលើផ្លូវ៥០៨។ ប្រសិនបើគេចូលតាមទិសខាងជើង គឺត្រូវចូលតាមច្រក ពីមុខសាលារៀន បឋមសិក្សា ហ៊ុន នាង បឹងត្របែកលើផ្លូវ១០៣។ មជ្ឈមណ្ឌលកីឡា ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុននៅទីក្រុងភ្នំពេញត្រូវបានគេរចនាម៉ូតបែបខ្មែរ និងបរទេសលាយឡំគ្នា មើលទៅគួរឱ្យគយគន់ ជាក្រៃលែង។ សំឡឹងមើលពីខាងក្រៅ គេពិបាកនឹងវាយតម្លៃ ឬឱ្យពិន្ទុលើមណ្ឌលកម្សាន្តមួយនេះណាស់។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលគេឈានជើងចូល ដល់ក្នុង ទីធ្លាមជ្ឈមណ្ឌលកីឡាភ្លាម មនុស្សម្នាទាំងឡាយ មានអារម្មណ៍បែ្លក និងរំភើបព្រមពេលជាមួយគ្នា។ សេចក្តីត្រេកអរ ការរំភើបចិត្ត ការភ្ញាក់ផ្អើល ត្រូវបានផុសចេញដោយឯងៗពីក្នុងខ្លួនតែម្តង នៅពេលដែល គេឃើញ ដើមឈើរធំៗ ដើមផ្កា សត្វត្រី និងអាងហែលទឹកសម្រាប់ក្មេងៗលេង។ បន្ទាប់ពីគយគន់ព្រៃព្រឹក្សា និងដើមផ្កាដែលសរុបទាំងអស់ មានចំនួនជិត២០០ប្រភេទនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលកីឡារួចមក អ្នកស្នេហាសកម្មភាពកីឡា ទាំងឡាយអាចបន្តដំណើរចូលទៅកាន់អគារ កន្លែងហាត់ប្រាណ។ នៅទីនេះ សកម្មភាពកីឡាមានគ្រប់ប្រភេទទាំងអស់។ កីឡាហាត់រាំ ការបង្រៀនលេងភ្លេង កីឡាហែលទឹក(អាងហែលទឹកសម្រាប់កូនក្មេង និងមនុស្សចាស់) កីឡាកាយសម្ព័ន្ធ កីឡាវាយប៉េងប៉ុង និងកន្លែងក្មេងលេងធំទូលាយ។ បន្ទាប់ពីហាត់ប្រាណក្នុងសកម្មភាពធ្ងន់ៗរួចហើយ អ្នកចូលចិត្តកីឡាអាចប្រើប្រាស់បន្ទប់ស្ពុងបាន(ស្រ្តី និងបុរសផ្សេងគ្នា)។ ស្ពង់មានបីប្រភេទ។ ទីមួយ ស្ពង់ទឹកកក។ ទីពីរ ស្ពង់ទឹកក្តៅ និងទីបី ស្ពង់កម្តៅស្ងួត ឬម្យ៉ាងទៀត អ្នកហាត់ប្រាណអាចត្រាំទឹកក្តៅក៏បានដែរ។ បន្ទាប់ពីហាត់ប្រាណរួចហើយ អ្នកចូលចិត្តកីឡាទាំងឡាយ អាចស្រស់ស្រូបអាហារបាននៅទីនេះតែម្តង។ ភោជនីយដ្ឋានកម្រិតស្តង់ដារអន្តរជាតិ បំពាក់សេវាអ៊ីនធឺណែត មិនគិតប្រាក់ ត្រូវបានគេដាក់ឱ្យដំណើរតាំង ពីពេលព្រឹករហូតដល់ ពេលយប់។ លោក តាំង សុចិត្តវិទូ អគ្គនាយកនៃមជ្ឈមណ្ឌល់កីឡា«លីឡា»បានពន្យល់ប្រាប់ពីគោលបំណង នៃការវិនិយោគ លើវិស័យកីឡានេះថា គឺដោយសាររាជធានីភ្នំពេញមិនទាន់មានកន្លែងកម្សាន្ត ជាលក្ខណៈ គ្រួសារ។ «កន្លែងខ្ញុំគឺជាមជ្ឈមណ្ឌកីឡា និងកម្សាន្តជាលក្ខណៈគ្រួសារ ពីព្រោះវា មានសកម្មភាព សម្រាប់ឪពុក ម្តាយ និងកូន។ ពួកគេអាចលេង កីឡាខុសៗគ្នាបាន។ ប្រសិនបើនណាម្នាក់ មិនចង់លេងកីឡាអ្វីទាំងអស់ ពួកគេអាចស្រស់ស្រូបអាហារ និងឆែកអ៊ីនធឺណែតបាន»។ នេះគឺជា ការបញ្ជាក់របស់លោក សុចិត្តវិទូ។ អ្នកជំនួញរូបនេះ បានបន្តទៀតថា នាពេលកន្លងមក ទីក្រុងភ្នំពេញមានទីតាំងកីឡា និងកម្សាន្តមួយចំនួនហើយ។ ប៉ុន្តែភាគច្រើន នៃទីតាំងទាំងនោះ មិនមានសកម្មភាពសម្រាប់ជាលក្ខណៈគ្រួសារទេ។ កន្លែងខ្លះ មានសកម្មភាពសម្រាប់តែឪពុក កន្លែងខ្លះ សម្រាប់តែម្តាយ និងកន្លែងខ្លះទៀត សម្រាប់តែកូនទេ។ អ្វីដែលល្អលើសពីគេសម្រាប់អ្នកចូលចិត្តកម្សាន្ត និងអ្នកចូលចិត្តកីឡាគឺនៅត្រង់ថា មជ្ឈមណ្ឌល«លីឡា»មានទីតាំងធំជិត១ហិកតា នៅចំ កណ្តាលទីក្រុង និងមានចំណត រថយន្តធំទូលាយ។ លើសពីនេះទៅទៀត មជ្ឈមណ្ឌលកីឡា«លីឡា»បានផ្សាភ្ជាប់កីឡា ទៅនឹងធម្មជាតិ ដូច្នេះហើយបាន ជា នៅក្បែរអគារហាត់ប្រាណ ដើមឈើ និងដើមផ្ការាប់រយដើមត្រូវបានគេដាំ។ លោក វិទូ បានបន្ថែមទៀតថា៖ «យើងបានដាំដើមឈើបេង នាងនួន ផ្ការំដួល ផ្កាថ្កុល…សរុបទាំងអស់ជិត២០០ដើម។ អ្នកហាត់កីឡាអាចគយគន់ ធម្មជាតិទាំងនេះ មុនពេលឬក្រោយពេលហាត់កីឡា»។ លើសពីនេះទៅទៀត មជ្ឈមណ្ឌលកីឡា«លីឡា»មានប្រភេទត្រី ប៉េរ៉ាគូ ចំនូន៥ក្បាលយកមកពីតំបន់អាម៉ាហ្សូន។ ត្រីនេះមួយក្បាលមានទម្ងន់ជិត ១០០គីឡូក្រាមនៅពេលនេះ ហើយវាអាចមានទម្ងន់ដល់៤០០គីឡូក្រាមនៅពេលអនាគត។ អ្នកជំនួញវ័យក្មេង លោក វិទូ បានបន្តទៀតថា ការហាត់ប្រាណនៅមជ្ឈមណ្ឌល «លីឡា» (LyLa) មិនមែននាំមកនូវសុខភាពល្អតែមួយមុខប៉ុណ្ណោះទេ។ ប៉ុន្តែកីឡានាំមកនូវការរឹតចំណងគ្រួសារ និងសហគមន៍បន្ថែមទៀត។ លោក វិទូ បានលើកឧទាហរណ៍ មកបញ្ជាក់ថា៖«មុនពេលខ្ញុំបង្កើត មជ្ឈមណ្ឌលកីឡានេះ អ្នកជិតខាងទាំងអស់មិនសូវនិយាយគ្នាទេ។ ប៉ុន្តែក្រោយពេលបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលនេះមក អ្នកជិតខាងរាប់អានគ្នាឡើងវិញ។ និយាយរកគ្នា លេងសើចជាមួយគ្នា។ នេះហើយគឺជាការកសាងសម្ព័ន្ធមេត្រីរវាងសហគមន៍ និងសហគមន៍»។ លោក សុខណាង ដែលមានគេហដ្ឋាននៅក្បែរនោះបានបន្ថែមមកថា៖«ខ្ញុំសប្បាយរីករាយណាស់ដោយបានស្គាល់អ្នកជិតខាងរបស់ខ្ញុំឡើងវិញ តាមរយៈការហាត់ប្រាណនៅទីនេះ ជាមួយគ្នា។ យើងនៅជិតគ្នាយូរឆ្នាំហើយ ប៉ុន្តែមិនដែលនិយាយរកគ្នាទេ កាលពី ពេលមុន»៕ សូមទាក់ទង ៖ ០២៣ ៩៩ ៩៩ ៤៩/ ០១៧ ៧៩០ ១២០/ ០១៥ ២២២ ១៥០
